Ważne zmiany w świadczeniach opiekuńczych

Od 1 stycznia 2024 r. zmienią się zasady ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne. Od nowego roku m. in. świadczenie będzie przysługiwało opiekunom osób z niepełnosprawnością wyłącznie do ukończenie przez nie 18 roku życia, a także będzie możliwe łączenie świadczenia pielęgnacyjnego z pracą – bez jakichkolwiek ograniczeń. Jednocześnie zlikwidowany zastanie specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna.

Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach

Świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać opiekunom osób z niepełnosprawnością wyłączenie do ukończenia przez nie 18 roku życia. Odmiennie od aktualnie obowiązujących zasad, będzie możliwość jednoczesnego pobierania świadczenia pielęgnacyjnego i podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej – bez jakichkolwiek ograniczeń. Na możliwość pobierania świadczenia nie będą wpływać także pobierane przez opiekuna świadczenia emerytalno-rentowego. 

Istotną zmianą jest umożliwienie pobierania świadczenia pielęgnacyjnego w zwielokrotnionej kwocie w zależności od liczby osób, nad którymi sprawowana jest opieka. W przypadku, gdy opiekun będzie sprawował opiekę nad więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością w wieku do ukończenia 18 roku życia, kwota świadczenia pielęgnacyjnego zostanie podwyższona o 100% na drugą i każdą kolejną osobę. Regulacja ta nie dotyczy jednak wniosków złożonych przez dyrektora placówki opieki zastępczej. 

Po ukończeniu 18 roku życia osoba z niepełnosprawnością lub jej przedstawiciel będzie mógł ubiegać się o świadczenie wspierające. 

Opisane wyżej nowe warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2024 r., nie dotyczą osób, które na zasadzie zachowania praw nabytych, będą pobierać to świadczenie na podstawie przepisów dotychczasowych. 

Osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18. roku życia i która będzie chciała po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (czyli  z możliwością podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej) musi po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów. 

Przepisy przejściowe

Osoby, które posiadają prawo lub nabędą jeszcze prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku dla opiekuna lub specjalnego zasiłku opiekuńczego do 31.12.2023 r. będą mogły pobierać te świadczenia  na dotychczasowych zasadach. 

Prawo do pobierania świadczeń będzie przysługiwało również opiekunowi, który złożył wniosek  o ww. świadczenia i oczekuje na wydanie decyzji przez Dział Świadczeń Rodzinnych, spraw pozostających w rozstrzygnięciu przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze lub rozstrzyganych przez sąd.  

Opiekunowie, zachowają prawo do świadczeń na zasadach obowiązujących także w sytuacji kiedy wygaśnie ważność dotychczasowych orzeczeń osób nad którymi sprawują opieką pod warunkiem, że: 

• wniosek o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia oraz  
• wniosek o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego zostanie złożony w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności. 

W przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego dodatkowym warunkiem kontynuacji wypłaty na dotychczasowych zasadach jest złożenie wniosku o to świadczenie na kolejny okres zasiłkowy w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy. 

Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy przyznane na zasadach dotychczasowych oraz zasiłek dla opiekuna, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

W sytuacji, gdy osoba z niepełnosprawnościami złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego konieczne będzie: 

• zawieszenie postępowania o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna. 
• zawieszenie wypłaty przyznanego już świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna. 

W przypadku gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówi przyznania świadczenia wspierającego lub pozostawi wniosek bez rozpatrzenia – świadczenia zostaną równane od momentu ich wstrzymania oczywiście, jeżeli opiekun nadal spełnia warunki określone w przepisach. 

Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek  opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna, wypłacony opiekunowi za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające, będzie świadczeniem nienależnie pobranym. Do jego zwrotu wraz z odsetkami będzie zobowiązany opiekun. 

Osoba z niepełnosprawnościami, składając w ZUS wniosek o świadczenie wspierające będzie mogła zdecydować od jakiego miesiąca chce mieć przyznane świadczenie wspierające, dzięki czemu może nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres, za który jej opiekun otrzymał w gminie świadczenie opiekuńcze. 

 

  NSR-5 - Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego - od stycznia 2024 r. (na nowych zasadach)

  SR-5 - Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego - od stycznia 2024 r. (na starych zasadach)

Specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna – uchylone

Z dniem 1 stycznia 2024 r.  zostają uchylone przepisy dotyczące specjalnego zasiłku opiekuńczego i zasiłku dla opiekuna. Oznacza to, że od tej daty te zasiłki nie będą już przyznawane. Jednak osoby, które na dzień 31.12.2023 r. są uprawnione do pobierania któregokolwiek z tych świadczeń, o ile są nadal zainteresowane, mogą nadal pobierać świadczenie na dotychczasowych zasadach.  

Kontynuowanie wypłaty nie wymaga składania żadnego dodatkowego oświadczenia. W przypadku jednak, gdy zakończy się termin określony w decyzji, warunkiem kontunuowania świadczeń jest złożenie wniosku o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności i złożenie wniosku o świadczenie w ściśle określonym terminie.  


   Klauzula Informacyjna dotycząca przetwarzania danych osobowych.

Świadczenie wspierające

Od 1 stycznia 2024 r. wprowadza się nowy rodzaj świadczenia, tj. świadczenie wspierające, które będzie skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami w wieku po ukończeniu 18 roku życia.  

Warunkiem uzyskania świadczenia wspierającego jest uzyskanie decyzji o ustaleniu poziom potrzeby wsparcia  – na poziomie od 70 pkt do 100 pkt.  Decyzje o ustaleniu poziomu wsparcia będą wydawały wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, natomiast przyznawał i wypłacał  świadczenie będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.  

Wprowadzono trzy terminy, od kiedy będzie dostępne świadczenie wspierające: 

• od 1 stycznia 2024 r.– z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 87 do 100 pkt,  
• od 1 stycznia 2025 r.– z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od 78 do 86 pkt, 
• od 1 stycznia 2026 r.– z ustalonym poziomem potrzeby wsparcia od70  do 77 pkt. 

Podany wyżej harmonogram dostępności świadczenia nie będzie dotyczyć osób, które na dzień 31.12.2023 r. na podstawie przepisów dotychczasowych posiadają prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo zasiłku dla opiekuna, a także osób które od 1.01.2024 r . zdecydują się pobierać świadczenie pielęgnacyjne na nowych  zasadach – niezależnie od ilości otrzymanych punktów poziomu wsparcia. 

Wysokość świadczenia wspierającego będzie uzależniona od poziomu potrzeby wsparcia. Dla osób z najniższym poziomem wsparcia będzie wynosić 40% kwoty renty socjalnej do maksymalnej wysokości 220% renty socjalnej (będzie to kwota netto czyli bez potrącań na podatek dochodowy czy ubezpieczenie zdrowotne).  

Co do zasady świadczenie wspierające będzie przyznawane nie wcześniej niż od dnia ustalenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności poziomu potrzeby wsparcia – w przypadku wniosków o wydanie decyzji w tej sprawie złożonych w roku 2024, wojewódzkie zespoły orzekające będą ustalać poziom potrzeby wsparcia od dnia złożenia wniosku. 

____________________________________________________

Zasiłek pielęgnacyjny  ma na celu częściowe pokrycie wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

1. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
   1) niepełnosprawnemu dziecku ( dzieci do lat 16 uzyskują orzeczenie o niepełnosprawności bez orzekania stopnia),
   2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
   3) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności , jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia,
   4) osobie, która ukończyła 75 lat.
   
   Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje osobom uprawnionym bez względu na wysokość dochodów.
   Zasiłek nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego oraz osobom przebywającym w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.
   Instytucja zapewniająca całodobowe utrzymanie oznacza to dom pomocy społecznej, placówka opiekuńczo-wychowawcza, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład pielęgnacyjno – opiekuńczy, szkołę wojskową lub inna szkołę zapewniająca nieodpłatnie pełne utrzymanie.
    
   Zasiłek pielęgnacyjny od listopada 2019 r. przysługuje w wysokości 215,84 zł miesięcznie.
   
   
   NIEZBĘDNE DOKUMENTY    
   
   - wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego
   - uwierzytelniona kopia dokumentu tożsamości osoby ubiegającej się o zasiłek pielęgnacyjny ( proszę zabrać ze sobą dowód osobisty lub paszport),
   - orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem daty powstania niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
   - inne oświadczenia i dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń